ärdəˈfak(t)SH(əw)əl
not natural, of the nature of an artifact
The Becoming, The being & The meanwhile
subsurface as living climate archive
Land in Wording, Amstelpark Amsterdam
#1 Genesis, #2 Onland (2019), Guardian
#3 Breath of Soil(s), exhibition and public programs at Zone2Source, (2020)
Is soil alive?
The becoming, The being & The meanwhile, 2019-2020
Artist Jacqueline Heerema started spring 2019 with a reconstruction of the genesis of ‘Land in Wording’ (no. 18 in the Amstelpark), drilled during the public intervention ‘Onland’ (September 2019) with experts in the bottom of this swamp to a depth of 10 meters and a time depth of approx. 6000 years and appropriated these soil materials. During this soil drilling, Heerema was confronted with a rather uncomfortable sensation, which she calls ‘Breath of Soil(s)’.
People, plants and animals breathe, but earth also breathes….
Is soil alive?
Read more about the art project. Exhibition at Glazen Huis, Zone2Source, Amstelpark Amsterdam July 26 – September 20, 2020.
In Context: art-science-society & climate
Public program on 29 and 30 August and 19th September 2020
During 3 special afternoons, Jacqueline invites guests to offer the public different perspectives on the art project.
Read more about the public programs.
The exhibit Breath of Soil(s) consists of:
A refrigerator with glass door; inside are the collected soil(s) of Land in Wording, 10 meters with a time depth of approx. 6,000 years.
On top off the refrigerator is a stack of books:
Catalog of the international horticultural exhibition Floriade Amsterdam, 1972
Review of the international horticultural exhibition Floriade Amsterdam, 1972
Research documents and sources by Jacqueline Heerema, 2019-2020
Brief Answers to the Big Questions, Stephen Hawkin, 2018
Views of Nature, Alexander von Humboldt, 2016
De Wereld – Naturalis Historia, Plinius, 2018
Land Art, Gilles Tiberghien, 1995
Delfts Wit, Gemeentemuseum Den Haag, 2013
The Origin of the Dutch Coastal Landscape, Peter Vos, TNO 2015
On top of the stack of books/on the refrigerator are 4 glass bells with stacked samples of soils inside, with on top:
An archeological shard as index fossil
A shell as index fossil
A sample of Breath of Soil(s)
A sample of Living Soil
On the window panes of Glazen Huis are 3 samples of Worldmaking / Associative Etymology depicting the 3 timescales of the artproject:
I The becoming – Social, spatial & ecological
II The being – Modifying earth
III The meanwhile – Ecological reciprocity
NL:
I: Het worden.
Onderzoek naar de wordingsgeschiedenis van Land in wording.
No. 18 Amstelpark Amsterdam.
Een tussen-ecologie tussen land en water dat zowel land als water is.
Over kunst, paleontologie, geologie, archeologie, ecologie en klimaat.
Veenmoerassen spelen een belangrijke rol in de sociale en landschappelijke wordingsgeschiedenis en toekomst van Nederland. Veengebieden werden ontgonnen voor zout en de fossiele brandstof turf, drooggemalen voor agrarische polders, boerderijen verplaatsten wegens vernatting en het resulterende slagenlandschap is erfgoed geworden. In de huidige tijd wordt moeras weer gewaardeerd als een belangrijk ecosysteem m.b.t. klimaatverandering en biodiversiteit. Op verschillende locaties worden veenmoerassen opnieuw gecultiveerd en worden drooggemalen polders weer onder water gezet.
In dit kunstproject gaat het om een geconstrueerd moerasje, genaamd Land in wording. Aangelegd voor de tuinbouwshow Floriade 1972 tussen de vijver en buitenplaats Amstelrust (aan de Amstel) in het huidige Amstelpark in Amsterdam.
Volgens de website van het Amstelpark (2020): “In dit natuurgebied kan de natuur zoveel mogelijk zijn gang gaan zonder tussenkomst van de mens. Dit stuk van het park is nog een origineel stukje grond van vóór de Floriade.”
Deze romantische beschrijving – als een vorm van staged authenticity – maakte mij nieuwsgierig en geholpen door diverse experts en met verschillende bronnen begon ik met een reconstructie van de wordingsgeschiedenis van dit moerasje.
In de 12e – 13e eeuw start de ontginning van Amstelland. Het veenlandschap wordt ontwaterd voor de Binnendijkse Buitenvelderse Polder, met boerderijen en huisterpen en het zogenaamde slagenlandschap ontstaat.
Rond 1635 wordt de buitenplaats Amstelrust genoemd. Amstelrust is achtereenvolgens een buitenplaats, een kwekerij, kent diverse tuinontwerpen en wordt een sportpark. Tot het midden van de 20e eeuw heeft het gebied zijn landelijk karakter behouden. Rond 1955 wordt de stadsuitbreiding Buitenveldert (inclusief het huidige Amstelpark) voorbereid met een ophoging van 2 tot 2,5 meter zand uit de zandwinning Nigtenveld – Nederhorst den Berg. In 1971 verwerft (ruilt) de gemeente Amsterdam de helft van de grond van Amstelrust i.v.m. de aanleg van Floriade 1972. Op ongeveer deze locatie wordt Land in wording gemaakt.
Volgens de tentoonstellingscatalogus bij de aanvang van de Floriade (1972): “Deze ‘instructieve tuin’ toont enkele natuurlijke en half natuurlijke vegetaties op een wijze, die zoveel mogelijk beantwoordt aan het beeld dat we hebben van de vrije natuur.’
In een terugblik ná de Floriade (1972) wordt geschreven over “verhuisde natuur”, “zodat iedereen kan zien waar alles vandaan komt”. Voor de constructie van dit moeraslandje werd het zand verdicht om de waterstand te verhogen, veengrond uit de Bijlmer en riet en moeraszoden uit Kortenhoef gebruikt.
Anno 2019 gaat het verhaal dat de berken op Land in wording daar spontaan zijn gegroeid en niets is aangeplant. Volgens de interactieve Bomenkaart van Amsterdam is op Land in wording een boom geplant in 1943 (zomereik) en 1952 (veldesdoorn), maar veel bomen, waaronder de huidige berken (Betula pubencens) zijn geplant ná de Floriade.
Het geluid van boomzagen is oorverdovend.
Er zwemt een Koi karper voorbij, een exoot in Nederlands water.
EN:
I: The becoming.
Reconstruction of genesis of Land in Wording.
No. 18 Amstelpark, Amsterdam.
A transitional ecology between land and water that is both land and water.
At the intersection of art, palaeontology, geology, archaeology, ecology and climate.
Wetlands play an important role in the social and spatial landscape history and future of the Netherlands. Peat was mined for salt and fossil fuel, dry-milled for agricultural polders, farms relocated due to waterlogging and the resulting landscape has become heritage. Today, wetlands are again valued as an important ecosystem with regard to climate change and biodiversity. Peat marshes are re-cultivated on various locations and dry-milled polders are flooded again.
This art project is about a constructed marsh called Land in Wording, freely translated as Land to be, Land in the Making, Land in Progress or Land in the Becoming. Built for the horticultural show called Floriade 1972 between the pond and the Amstelrust country estate (on the river Amstel) in the current Amstelpark in Amsterdam.
According to the Amstelpark website (2020): “In this nature area, nature can take its course as far as possible without human intervention. This part of the park is still an original piece of land from before the Floriade.”
This romantic description – as a form of staged authenticity – made me curious and helped by various experts and with different sources I started with a reconstruction of the genesis of this swamp.
The reclamation of Amstelland started in the 12th – 13th centuries. The peat landscape is dewatered for the Binnendijkse Buitenvelderse Polder, with farms and the resulting so-called ‘successive’ landscape.
Around 1635 the Amstelrust country estate is mentioned. Amstelrust is successively a country estate, a nursery for trees and plants, has various garden designs and becomes a sports park. The area has retained its rural character until the mid-20th century.Around 1955, the urban expansion Buitenveldert (including the current Amstelpark) is being prepared with an increase of 2 to 2.5 meters of sand from the Nigtenveld – Nederhorst den Berg sand extraction. In 1971, the municipality of Amsterdam acquires (exchanges) half the grounds of Amstelrust for the construction of Floriade 1972.
Land in Wording is made at this location.
According to the exhibition catalog at the start of the Floriade: “This ‘instructive garden’ shows some natural and semi-natural vegetation in a way that corresponds as much as possible to the image we have of free nature.”
In retrospect, after the Floriade it is described as “relocated nature”, “so that everyone can see where everything comes from”. For the construction of this wetland, the sand was compacted to raise the water level, peat soil from the Bijlmer and reed and marsh sod from Kortenhoef were used.
In 2019, the story goes that the birches on Land in Wording have grown there spontaneously and nothing has been planted. According to the interactive Tree Map of Amsterdam, a tree was planted in Land in the making in 1943 (oak) and 1952 (maple), but many trees, including the current birches (Betula pubencens), were planted after the Floriade.
The sound of tree saws is deafening.
A Koi carp swims by, an exotic species in Dutch water.
Jacqueline Heerema, 2019-2020
Jacqueline Heerema 